İslam İşbirliği Teşkilatı Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey

İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT), 1969 yılında İslam dünyasının ortak çıkarlarını korumak ve üye devletler arasında iş birliğini artırmak amacıyla kurulan, uluslararası hukukta tüzel kişiliğe sahip bir teşkilattır. 21 Ağustos 1969 tarihinde Mescid-i Aksa’nın kundaklanma girişimi, İslam dünyasında büyük bir infiale yol açmış ve bu olay, İİT’nin kuruluş sürecini hızlandıran en önemli tetikleyici unsur olmuştur. Fas’ın başkenti Rabat’ta 25 Eylül 1969 tarihinde düzenlenen ilk İslam Zirvesi’nde, İslam Konferansı Teşkilatı adıyla kurulan örgüt, 2011 yılında Kazakistan’ın Astana şehrinde gerçekleştirilen 38. Dışişleri Bakanları Toplantısı’nda adını İslam İşbirliği Teşkilatı olarak değiştirmiştir. Peki, İİT’nin üyeleri kimlerdir, ne zaman kuruldu?

İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Nedir?

İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT), İslam dünyasının hak ve çıkarlarını korumak, üye devletler arasında siyasi, ekonomik, kültürel ve bilimsel iş birliğini güçlendirmek amacıyla 25 Eylül 1969 tarihinde kurulmuştur. Merkezi Suudi Arabistan’ın Cidde şehrinde bulunan teşkilat, 57 üye ülke ve 5 gözlemci ülkeyle faaliyetlerini sürdürüyor. İİT, İslam dünyasının ortak sesi olmayı hedefleyerek, uluslararası barış ve uyumu desteklemek, Filistin meselesi gibi kritik konularda Müslüman ülkelerin haklarını savunmak ve İslam’ın gerçek imajını korumak için çalışıyor. Teşkilat, BM ve Avrupa Birliği nezdinde daimi temsilciliğe sahip olup, resmi dilleri Arapça, İngilizce ve Fransızcadır. İİT’nin Genel Sekreterliği, 17 Kasım 2021 tarihinden itibaren Çadlı Hissein Brahim Taha tarafından yürütülüyor.

İslam İşbirliği Teşkilatı Ne Zaman Kuruldu?

İİT, 25 Eylül 1969 tarihinde Fas’ın Rabat şehrinde düzenlenen ilk İslam Zirvesi’nde, İslam Konferansı Teşkilatı adıyla kurulmuştur. Kuruluşun temel nedeni, 21 Ağustos 1969’da Mescid-i Aksa’nın Avustralyalı bir Hristiyan tarafından kundaklanma girişimiyle İslam dünyasında yaşanan büyük tepkidir. Bu olay, Müslüman ülkeleri bir araya getirerek ortak bir çatı altında dayanışma ihtiyacını ortaya koymuştur. Suudi Arabistan Kralı Faysal Bin Abdülaziz’in öncülüğünde başlatılan süreç, Rabat Zirvesi’nde somutlaşmış ve teşkilat resmen korulmuştur. 1972 yılında İİT Şartı kabul edilerek örgütün amaçları ve yapısı resmiyet kazanmıştır. 2011 yılında ise teşkilatın adı, Astana’daki 38. Dışişleri Bakanları Konseyi Toplantısı’nda İslam İşbirliği Teşkilatı olarak değiştirilmiştir.

İslam İşbirliği Teşkilatı’nın Üyeleri Kimlerdir?

İİT’nin 57 üye ülkesi ve 5 gözlemci ülkesi bulunmaktadır. Üye ülkeler, çoğunlukla Müslüman nüfusa sahip devletlerden oluşur ve teşkilat, İslam dünyasının tüm coğrafyalarını temsil eder. İİT’ye üye ülkeler şunlardır:

Afganistan, Arnavutluk, Azerbaycan, Bahreyn, Bangladeş, Benin, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Brunei Darüsselam, Burkina Faso, Cezayir, Cibuti, Çad, Endonezya, Fas, Fildişi Sahili, Filistin, Gabon, Gambiya, Gine, Gine Bissau, Guyana, Irak, İran, Kamerun, Katar, Kazakistan, Kırgızistan, Komorlar, Kuveyt, Libya, Lübnan, Maldivler, Malezya, Mali, Mısır, Moritanya, Mozambik, Nijer, Nijerya, Özbekistan, Pakistan, Senegal, Sierra Leone, Somali, Sudan, Surinam, Suudi Arabistan, Tacikistan, Togo, Tunus, Türkiye, Türkmenistan, Uganda, Umman, Ürdün, Yemen.

Not: Suriye’nin üyeliği, 2012 yılında iç savaş nedeniyle askıya alınmıştır.

Gözlemci Üyeler:

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (Kıbrıs Türk Devleti adıyla), Bosna-Hersek, Orta Afrika Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu, Tayland.

Türkiye, İİT’ye kuruluşundan bu yana üye olup, 24 Temmuz 2015 tarihinde Cidde’de Daimi Temsilcilik açmıştır. İİT, üye ülkeler arasında dayanışmayı artırmak için düzenli olarak İslam Zirvesi ve Dışişleri Bakanları Konseyi toplantıları düzenler.