Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşı bitirmeye yönelik kritik Beyaz Saray zirvesi sona erdi.
ABD Başkanı Donald Trump, Washington’da Ukrayna lideri Volodimir Zelenski, İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Finlandiya Başbakanı Alexander Stubb, NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ve Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen katıldı.
Toplantıda öne çıkan dört temel madde vardı.
1. GÜVENLİK GARANTİLERİ
Anlaşmaya doğru atılan önemli bir adım kapsamında ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna için güvenlik garantileri sağlamaya dahil olma sözü verdi.
İngiliz Sky News’ün aktardığına göre Trump, Ukrayna için bazı formlarda güvenlik garantileri sağlanacağını söyledi ancak bunların Amerikan birliklerini içerip içermediğini belirtmedi. Trump ayrıca Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in de bu güvenlik garantilerini kabul edeceğini ifade etti ve “Sanırım Avrupa ülkeleri bu yükün çoğunu üstlenecek. Biz onlara yardım edeceğiz ve bunu çok güvenli hale getireceğiz.”
Trump’ın açıklamaları Avrupalı liderler tarafından hoş karşılanırken Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ülkelerin, NATO’nun 5. Madde’si benzeri güvenlik garantileri üzerinde çalıştığını bildirdi.
5. Madde, üye ülkelere yönelik bir saldırının, bütün ülkelere karşı yapıldığı prensibini kabul ediyor.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da “Güvenlik garantilerinden bahsederken tüm Avrupa kıtasının güvenliğinden söz ediyoruz” dedi.
Macron, Ukrayna’nın önümüzdeki yıllar ve on yıllar boyunca “güvenilir” bir orduya sahip olabilmesi gerektiğini sözlerine ekledi.
2. ATEŞKES YERİNE BARIŞ ANLAŞMASI
Trump, Ukrayna’da ateşkes gerekmediğini, çünkü Ukrayna ve Rusya savaş halindeyken de barış anlaşması yapılabileceğini söyledi.
“Ateşkes gerekmediğini düşünüyorum. Bu yıl yaptığım altı anlaşmaya bakarsanız, hepsi savaş halindeydi, ben ateşkes yapmadım” diyen Trump, şunları ekledi: “Ateşkesin iyi olabileceğini biliyorum, ama stratejik olarak, neden bir ülkenin ya da diğerinin bunu istemeyeceğini de anlayabiliyorum. Ateşkes olur ve onlar yeniden inşa eder, yeniden inşa eder, yeniden inşa eder ve belki de bunu istemezler.”
İnsanların öldürülmesinin sona ereceği için “ateşkes kavramını” sevdiğini belirten ABD Başkanı, “Ancak onlar savaşırken biz barış anlaşması üzerinde çalışabileceğimiz bir anlaşma yapabiliriz” dedi.
Almanya Başbakanı Friedrich Merz ise “Hepimiz ateşkes görmek isteriz” diye konuştu.
Beyaz Saray’da basına yaptığı açıklamada Merz, “Ateşkes olmadan bir sonraki toplantının gerçekleşeceğini hayal edemiyorum, bu yüzden bu konu üzerinde çalışalım ve Rusya’ya baskı yapmaya çalışalım” ifadelerini kullandı.
Trump daha sonra, diğer savaşları sona erdirmek için ateşkes gerekmediğini, ancak gerekirse ateşkes yapılmasını memnuniyetle karşılayacağını söyleyerek geri adım attı.
ABD başkanı, “Eğer ateşkes sağlayabilirsek, harika, ateşkes sağlayamazsak… Bize birçok başka nokta verildi, harika noktalar” diye konuştu.
3. ÜÇLÜ TOPLANTI
Trump’ın en önemli açıklamalarından biri, Putin ve Zelenski arasında üçlü bir toplantı yapılacağını söylemesi oldu.
Zelenski, böyle bir toplantıya hazır olduğunu söylerken, Trump, Putin’in de hazır olduğunu ifade etti. Macron, üçlü toplantının önemli olduğunu, ancak ardından dörtlü bir zirvenin de yapılması gerektiğini kaydetti.
Macron’un sadece Fransa’nın katılacağı bir toplantıyı mı kastettiği, yoksa NATO, AB veya “gönüllüler koalisyon”un dördüncü üye olması gerektiğini mi kastettiği açık değildi.
İlk başta Trump, Beyaz Saray toplantılarının hemen ardından Putin’i arayacağını söylemişti, ancak bir AB diplomatına göre, toplantının ortasında Avrupa liderleriyle olan görüşmeyi keserek Rus mevkidaşını aradı.
4. TOPRAK TAKASI
Trump yaptığı açıklamada, Zelenski ve Avrupa liderleriyle yapılacak çok taraflı görüşmeler öncesinde, “Olası toprak takaslarını da görüşmemiz gerekiyor” dedi.
Böyle bir takasın mevcut temas hattını dikkate alması gerektiğini söyledi ve şunları ekledi: “Bu, savaş bölgesi, şu anda oldukça açık olan savaş hatları ve müzakere pozisyonları anlamına geliyor. Aslında, bunları görmek çok üzücü.”
Bu açıklama, Putin’in Trump ile Alaska’da yaptığı zirvede, savaşı sona erdirmek için Ukrayna’nın doğusundaki Donetsk ve Luhansk bölgelerinin kontrolünü ele geçirme talebinde bulunduğu bildirildikten sonra geldi.
